|
|
|
Strona główna Armaty w fortyfikacjach Murek w Niezdarze Zewnętrzna wnęka Łączność telefoniczna cz. 1 Łączność telefoniczna cz. 2 Łączność optyczna Strzelnice ckm Numeracja strzelnic Wkładki i półwkładki Schrony polowe i pozoracyjno - bojowe Krata przeciw- szturmowa Konstrukcje zwiększające bezpieczeństwo Co kryje beton? Bunkier czy schron? Filmy i programy dokumentalne Podziemia Wojkowickie Linki Poczta Księga gości 
|
Schrony polowe i schrony pozoracyjno - bojoweW roku 1939 powstała instrukcja saperska określająca zasady budowania schronów. W tym też roku w wielu miejscach polski rozpoczęto budowę obiektów opisanych w tej instrukcji. Przyjęło się takie określenie, że te obiekty nazywa się schronami polowymi. Funkcjonuje też nazwa: Urban, która to nazwa powstała ze względu na charakterystyczne uszy jakie w tych obiektach budowano. Poniżej można zobaczyć fragmenty tej instrukcji saperskiej. Pochodzą one z strony:http://www.schrony1939.fortyfikacje.pl 
Obiekty te składały się z jednej izby bojowej i miały bardzo prostą konstrukcję. Uzbrojone były w jeden, bądź dwa ciężkie karabiny maszynowe wz. 30. W tych schronach polowych zastosowano bardzo pomysłowe rozwiązanie ustawiania ckm-ów i na tym elemencie konstrukcyjnym w tym miejscu chciałbym się skoncentrować. Stosowano ckm-y montowane na podstawach piechoty. Były to trójnożne podstawy, które zajmowały dość dużo miejsca. Problem ustawienia ckm wz. 30 na podstawie piechoty rozwiązano w bardzo pomysłowy sposób. W ścianie obiektu zabudowano wnękę w którą wchodziły dwie nogi podstawy. Dodatkowo pod strzelnicą ustawiano drewniany stół - skrzynię i na tym opierała się trzecia noga. 
Można nawet zobaczyć krótki film nakręcony przez Stowarzyszenie Strzelcy Kaniowscy. Na tym filmie widać umieszczenie ckm wz. 30 Browning w schronie polowym. To rozwiązanie z wnęką powodowało, że ckm można było mocno dosunąć do strzelnicy, a nawet można było umieścić go w ścianie, we wnęce. Zapewniało to bardzo dużą korzyść, ponieważ można było zmniejszyć wielkość strzelnicy. Zmniejszenie strzelnicy podnosiło bezpieczeństwo dla załogi, bo zmniejszały się szanse że jakiś wrogi pocisk wleci przez strzelnicę. Przy kącie ostrzału wynoszącym 60 stopni i zastosowaniu rozwiązania z wnęką, można było wybudować strzelnicę, która miała tylko 100 cm szerokości na zewnętrznej stronie ściany. Jest to bardzo dobre rozwiązanie w sytuacji gdy stosowało się ckm na podstawie piechoty. Dalsze zmniejszenie strzelnicy można było uzyskać już tylko w przypadku zastosowania odpowiedniej lawety fortecznej. To rozwiązanie z wnęką było bardzo dobrym rozwiązaniem. Zadałem sobie jednak takie pytanie: Jak wyglądałaby strzelnica ckm gdyby budowniczowie nie wymyślili tego rozwiązania z wnęką? Analiza tego co by było gdyby, doprowadziła do ważnych wniosków, więc postanowiłem to tutaj opisać. Po pojawieniu się tego pytania zacząłem analizować to jak wyglądałaby strzelnica ckm gdyby nie stosowano wnęki. Nasuwa się tutaj taka odpowiedź, że pewnie ckm dalej stałby na drewnianym stole tyle tylko, że byłby odsunięty od strzelnicy. Odsunięcie ckm-u od strzelnicy przy jednoczesnym zachowaniu kąta ostrzału wynoszącego 60 stopni wymuszało zastosowanie dużo większej - szerszej strzelnicy. Postanowiłem policzyć to jak szeroka ta strzelnica wtedy by była. Żeby to wyliczyć to potrzebne mi są dwie wartości liczbowe. Pierwsza to głębokość wnęki. Ta wartość potrzebna jest do tego, żeby było wiadomo o ile trzeba przesunąć ckm z podstawą. Tą wartość jest wiadoma i można to odczytać na przykład z schematów instrukcji saperskiej. Odczytałem więc, że wnęka w dolnej jej części ma największą głębokość wynoszącą 50 cm. Wiemy więc już, że o 50 cm trzeba by przesunąć ckm do tyłu. Potrzebna jest jeszcze jedna wartość, a mianowicie musimy wiedzieć w którym miejscu przebiega oś obrotu ckm. Powyżej na schemacie zaznaczyłem czerwoną pionową linię, która właśnie stanowi oś obrotu. Na jednym z schematów z instrukcji saperskiej gdzie zaznaczono kąt ostrzału, też widać gdzie jest ta oś obrotu. Jest to to miejsce gdzie jest wierzchołek narysowanego tam kąta 60 stopni. Na schemacie jednak nie zaznaczono tej wartości określającej w którym miejscu przebiega ta oś obrotu ckm. Trzeba to więc obliczyć. Wiem, że strzelnica ta zapewniała kąt ostrzału 60 stopni. Wiadomo też, że 60 stopni jest to kąt jaki występuje w trójkącie równobocznym. Ta strzelnica jest zaprojektowana właśnie na planie trójkąta równobocznego. Jednym z boków tego trójkąta jest szerokość zewnętrzna strzelnicy. Wiemy więc, że długość boków tego trójkąta wynosi 100 cm. 
Żeby więc obliczyć położenie osi obrotu ckm to należy obliczyć wysokość tego trójkąta równobocznego, czyli należy obliczyć wartość X. Obliczyłem więc tą wartość korzystając z twierdzenia pitagorasa: X*X + 50*50 = 100*100 X=86,6 cm Przy zastosowaniu rozwiązania z wnęką oś obrotu ckm jest oddalona o 86,6 cm od zewnętrznej krawędzi ściany. Ta oś obrotu mieści się więc w ścianie we wnęce. Skoro więc mamy już obliczoną lokalizację osi obrotu ckm w przypadku rozwiązania z wnęką to trzeba teraz poszukać nową oś obrotu w sytuacji gdy nie byłoby wnęki. Oś obrotu trzeba więc przesunąć do tyłu o 50 cm czyli o głębokość wnęki. 86,6+50=136,6 cm W sytuacji więc gdyby nie wybudowano wnęki to oś obrotu znajdowałaby się w odległości Z=136,6 cm od zewnętrznej krawędzi ściany. Mamy więc obliczoną wartość: Z. Wiemy też jakie są kąty. Zostaje już do zrobienia ostatnia rzeczy, czyli trzeba obliczyć wartość Y, która stanowi połowę szerokości strzelnicy. Żeby to obliczyć korzystam z funkcji tangens: tg60 = Z / Y 1,7321 = 136,6 / Y Y = 136,6 / 1,7321 Y = 78,9 cm Wartość Y jest to połowa szerokości strzelnicy więc trzeba to pomnożyć przez 2 i otrzymujemy 157,7 cm. W przypadku gdy stosowano rozwiązanie z wnęką szerokość zewnętrzna strzelnicy wynosiła 100 cm. W momencie jednak gdyby nie zastosowano rozwiązania z wnęką i gdyby ckm z podstawą piechoty byłby odsunięty od strzelnicy, to wtedy szerokość zewnętrzna strzelnicy bardzo mocno się zwiększa i osiąga długość co najmniej 157,7 cm. Musiano by więc wybudować bardzo dużą szeroką strzelnicę. Najciekawsze w tym wszystkim jest jednak to, że takie wielkie szerokie strzelnice budowano kilka lat wcześniej! Takie duże, szerokie strzelnice o szerokości zewnętrznej 160 cm budowano w schronach pozoracyjno - bojowych. Taka szeroka strzelnica jest w tych obiektach pozoracyjno - bojowych, w których grubość bocznej ściany wynosi 100 cm, czyli tyle co w schronach polowych. Zdarzają się jednak też obiekty pozoracyjno - bojowe z cieńszymi ścianami, więc tam automatycznie szerokość zewnętrzna strzelnicy jest nieco mniejsza. Proporcje strzelnicy są jednak te same. Strzelnice tej wielkości stosowano też w kilku innych dwu-strzelnicowych schronach. Oprócz obiektów pozoracyjno-bojowych takie strzelnice pojawiają się w obiekcie należącym do grupy bojowej "Brzeziny". Znajdują się w obiekcie należącym do punktu oporu "Szyb Artura". Dwie takie strzelnice znajdują się też w obiekcie należącym do punktu oporu "Kamień" - dom "Strzelca". Tak te szerokie strzelnice wyglądają z zewnątrz: 
Okazuje się, że na podstawie analizy tej hipotetycznej sytuacji, gdzie rozważałem to jak wyglądałaby strzelnica ckm, gdy nie zastosowano wnęki, można wyciągnąć dwa ważne wnioski: Wniosek pierwszy.Na podstawie analizy liczbowej można bez problemu stwierdzić, że strzelnice w obiektach pozoracyjno-bojowych oraz w kilku innych obiektach są przystosowane do korzystania z ckm. Potwierdzają to dane liczbowe. W tych obiektach mogły być więc ustawione pod strzelnicami drewniane stoły. Na stołach można było ustawić ckm wz. 30 na podstawie piechoty i bez problemu można było strzelać. Jest to o tyle istotny wniosek, ponieważ podważa on krążącą opinię, mówiącą o tym, że w obiektach pozoracyjno-bojowych używano rkm wz. 28 Browning. Okazuje się więc, że w tych obiektach można było używać ciężkich karabinów maszynowych, ponieważ strzelnica w tych obiektach jest przystosowana do tego typu broni. Poniżej pokazałem jak to mogło wyglądać w przypadku obiektów pozoracyjno-bojowych
Wniosek drugiSkoro wiemy jak wyglądałaby strzelnica gdyby nie zastosowano rozwiązania z wnęką i skoro wiemy, że takie duże, szerokie strzelnice były stosowane w obiektach pozoracyjno-bojowych i kilku innych obiektach, to mogę postawić następującą hipotezę: Schrony polowe - Ubrany powstały na skutek wcześniejszych doświadczeń. Obiekty te powstały na skutek modyfikacji rozwiązań stosowanych wcześniej. Najpierw budowano nieduże obiekty pozoracyjno-bojowe w których korzystano z ckm na podstawie piechoty, umieszczanych na drewnianym stole. Te pierwsze rozwiązania miały dużo wad, do których między innymi zaliczyć trzeba zbyt dużą, zbyt szeroką strzelnicę, oraz zajmowanie przez ckm sporej powierzchni wewnątrz bunkra. W latach więc późniejszych gdy pojawiła się konieczność budowania niedużych schronów bojowych to zmodyfikowano wcześniejsze konstrukcje. Wyeliminowano przy tym dostrzeżone wcześniej wady. Zastosowano więc rozwiązanie z wnęką na ckm. Ckm więc przesunięto do przodu i umieszczono w ścianie we wnęce. To pozwoliło na dość spore zmniejszenie wielkości strzelnicy. Zwiększyła się w ten sposób dostępna przestrzeń w izbie bojowej. We wcześniejszym rozwiązaniu dostrzeżono pewnie też to, że stół na którym stoi ckm może czasem nie być stabilny, dlatego wprowadzono nowe rozwiązanie. To nowe rozwiązanie polegało na umocowaniu na stałe tego stołu do podłogi i dzisiaj w schronach polowych często można znaleźć pozostałości po mocowaniu drewnianego stołu.Na skutek więc uczenia się na błędach powstały bardzo praktyczne konstrukcje schronów polowych. Na podstawie więc analizy hipotetycznej sytuacji, na podstawie gdybania, udało mi się wyciągnąć, dwa moim zdaniem istotne, wnioski. Czasem więc warto się zastanawiać nad sytuacjami typu co by było gdyby. Warto też czasem do analizy polskich fortyfikacji użyć kalkulatora. Może się potem okazać, że w ten sposób da się wyjaśnić pewne niewyjaśnione do tej pory sprawy. opracował: Rafał Marciniak 27.05.2008 |
|
|
© Copyrigt by Rafał Marciniak 2008. Wszystkie prawa zastrzeżone.
|
||